କ ବିଭାଗ
-: ଅଜେୟ ସାମନ୍ତ :-
“ ରାଜା ସିନା ପୂଜାପାଏ ଆପଣାଦେଶରେ ,
କବି ପୂଜା ପାଉଥାଏ ଦେଶ ବିଦେଶରେ |”
ଧାର୍ମିକ,ତାତ୍ତ୍ଵିକ ତଥା କାବ୍ୟଶାସ୍ତ୍ରଦର୍ଶୀ ଭାବେ ଅମ୍ଲାନ କୃତିତ୍ୱ ହାସଲ କରିଥିବା ଶାସ୍ତ୍ରଜ୍ଞ,ପଣ୍ଡିତ ତଥା ରସିକ କବି ହେଉଛନ୍ତି “ ବିଦଗ୍ଧ କବି ଅଭିମନ୍ୟୁ ସାମନ୍ତସିଂହାର ”| ବିଭିନ୍ନ ଦାର୍ଶନିକଙ୍କ ଭିନ୍ନ ମତରୁ ଅନୁମାନ କରାଯାଏ ୧୭୬୦ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦ ଫେବୃଆରୀ ୨୩ରେ ଯାଜପୁର ଜିଲ୍ଲା ବରୀ ଅଂଚଳର ବାଲିଆ ଗ୍ରାମରେ ଅପୁତ୍ରିକ ଜମିଦାର ଇନ୍ଦ୍ରଜିତ ସାମନ୍ତସିଂହାର ଓ ତୁଳସୀ ଦେବୀଙ୍କୁ ପୁତ୍ରଅର୍ଜନ ର ସୌଭାଗ୍ୟ ଦେଇ କୋଳମଣ୍ଡନ କରିଥିଲେ, ବିଦଗ୍ଧ କବି ଅଭିମନ୍ୟୁ ସାମନ୍ତସିଂହାର | ପୁରୁଣା ପୃଷ୍ଠାକୁ ଉଜ୍ଜୀବିତ କଲେ ଜଣାଯାଏ ‘ ପୁତ୍ ’ ନର୍କରୁ ଉଦ୍ଧାର କରିବାଲାଗି ପିତାମାତାଙ୍କ କୋଳରେ ପୁତ୍ର ଜନ୍ମଲାଭ କରିଥାଏ ଓ ଗୋଟେ ବଂଶର ପାରିବର୍ଦ୍ଧନରେ ମଧ୍ୟ ପୁତ୍ରର ଭୂମିକା ବେଶ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ | ସେଦିନଥାଏ ମାଘମାସ ଶୁକ୍ଳପକ୍ଷ ସପ୍ତମୀ ତିଥି, ପୁଣି ଶନିବାର | ଅନେକ ବୁଦ୍ଧିଜୀବୀ ମତଦିଅନ୍ତି ଅଭିମନ୍ୟୁ କ୍ଷତ୍ରିୟ ବଂଶର ଦାୟାଦ ହୋଇଥିଲେ ହେଁ ତାଙ୍କ ପୂର୍ବପୁରୁଷ ଉତ୍କଳୀୟ ନଥିଲେ ବରଂ ସେମାନେ ଜୟପୁରରୁ ଆସିଥିଲେ ଯେଉଁମାନେକି ଶାସ୍ତ୍ରଜ୍ଞ, ପଣ୍ଡିତ ମଧ୍ୟ ଥିଲେ | କାଳକ୍ରମେ ଅଭିମନ୍ୟୁ ମଧ୍ୟ ମଶୀକୁ ଅଶୀ କରି ଜିତିଚାଲିଲେ ସାହିତ୍ୟ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ | ତାଙ୍କ କଲମ ମୁନରୁ ଝରିପଡିଥିବା କେତେଗୁଡିଏ ଅମ୍ଲାନକୃତୀ ହେଲା ‘ ବିଦଗ୍ଧ ଚିନ୍ତାମଣି ’,‘ପ୍ରେମକଳା ’,‘ରସବତୀ ’,‘ସୁଲକ୍ଷଣା’,‘ପ୍ରେମ ତରଙ୍ଗିଣୀ ’,‘ବାଘଗୀତ’,‘ଚଢେଇଗୀତ’,‘ବୋଲେ ହୁଁ ’| ସିଂହାରଙ୍କ ବଂଶ ଇତିହାସରୁ ଜଣାଯାଏ କବିଙ୍କ ବଂଶର ଜନୈକ ଦାୟାଦ ତାଙ୍କ ଅପର ସାତ ସାମନ୍ତଙ୍କୁ ଗୋଟେ ମହାବିପଦରୁ ବୁଦ୍ଧିବଳେ ରକ୍ଷାକରିବାରୁ ସେମାନେ ସନ୍ତୁଷ୍ଟ ହୋଇ ‘ ସାମନ୍ତ ସିଂହାର ’ ଅର୍ଥାତ ‘ ସାମନ୍ତ ଭୂଷଣ ’ ଉପାଧି ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ | ସେହି ଉପାଧି ରାଜଦତ୍ତ ଉପାଧି ପ୍ରାୟ ସମ୍ମାନ ସହ ବଂଶପରମ୍ପରା ଚଳିଆସୁଛି |
ନବମ ଶ୍ରେଣୀରେ ପଢ଼ୁଥିବା ସମୟରେ କବିଙ୍କ ପ୍ରଥମ କବିତା ଥିଲା :-
“ କରମଙ୍ଗା ଗଛ ଛାଇ ଗୋ,
ମୋର ହୁଁ ଗୋ |
କରମ ଯାହାର ସଫଳ ହୋଇବ,
କୃଷ୍ଣଙ୍କୁ ଲଭିବ ସେହି ଗୋ
ମୋର ହୁଁ ଗୋ |”
କଳାମାଣିକରେ କାବ୍ୟିକ ସର୍ତ୍ତାକୁ ଉପଲବ୍ଧି କରାଯାଏ କବିଙ୍କ ମାନସପୁତ୍ର ‘ ବିଦଗ୍ଧ ଚିନ୍ତାମଣି ’ ଠେଇଁ |କେତେଗୁଡିଏ ଜନପ୍ରିୟ ଛାନ୍ଦର ବିଶିଷ୍ଟ ରାଗ ନାମ ଏହି ଗ୍ରନ୍ଥରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ ,ଯଥା :- ଗଡ଼ମାଳିଆ,ଫୁଲତୋଳା ଇତ୍ୟାଦି | ଏଭଳି ନାମଗୁଡିକୁ କବିଙ୍କ ଶ୍ରଦ୍ଧାନାମ କୁହାଯାଇପାରେ | ‘ କଳାମାଣିକରେ କବିତାଟି ‘ ବିଦଗ୍ଧ ଚିନ୍ତାମଣି ’କାବ୍ୟର ୬୭ ଛାନ୍ଦରୁ ଗୃହୀତ |
ଏଠାରେ କବି ନିଜ ଲେଖନୀ ଚାତୁରୀରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି ଯେ ଭଗବାନ କେମିତି ତାଙ୍କ ଭକ୍ତକୁ ଅନେକ ପରୀକ୍ଷାର ସମ୍ମୁଖୀନ କରନ୍ତି | ଆଉ ମାଆଟିଏ କିଭଳି ନିଜ ପୁତ୍ରର ବିଚ୍ଛେଦରେ ଆଜି ମ୍ରିୟମାଣ | ସତରେ,କୁହାଯାଇଛି “ ମାଆଟିଏ, ଚଳନ୍ତି ଦେବୀଟିଏ |” ସନ୍ତାନଙ୍କ ବିନା ମାଆ ଯେ କେତେ କଷ୍ଟ ପାଏ ତାହା କଣ ଏ କଲମ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିପାରେ ?ବାସ୍ତବରେ କବିଙ୍କ ବର୍ଣ୍ଣନା ଅଧୁନା ସମାଜକୁ ଏକ ଦିଗଦର୍ଶନ ସଦୃଶ |
ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ଗୋପବାଳକଙ୍କ ସହ ଗାଈଚରାଇବାକୁ ଯାଇଥିବା ବେଳେ ଗୃହକୁ ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତନକରିବାରେ ହୋଇଛି ବିଳମ୍ବ। ମାତା ଯଶୋଦାଙ୍କ ମନରେ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି ଅନେକ ଭୟ, ଆଶଙ୍କା ଓ ଉଦବେଗ। ଯଶୋଦାଙ୍କ ମାତୃପ୍ରାଣଟା କାନ୍ଦିଉଠିଛି ପୁତ୍ର ବିଳମ୍ବ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ । ସେ ଏ ସଂପର୍କରେ ସମଗ୍ର ପଣ୍ଡିତଙ୍କ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ କହିଚାଲିଛନ୍ତି ପୁତ୍ରଙ୍କ ନ ଫେରିବାର ଦୁଃଖକୁ ଯାହାକୁ ଅତିସୁନ୍ଦର ଭାବେ କବିତାରେ ରୁପାୟନ କରିଛନ୍ତି କବି । କହିଛନ୍ତି “ ହେ ପଣ୍ଡିତେ ଥରେ ଗ୍ରହଣ କର ଏ ବାତ୍ସଲ୍ୟ ପ୍ରେମକୁ କେମିତି ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କ ବିନା ଅଧୁରା ହୋଇପଡିଛି ମାତାଙ୍କ ଜୀବନ। ” ଏହି ମର୍ମରେ ଭାଳେଣିରେ ମର୍ମାହତ ହୋଇ ପୁତ୍ରକୁ କେତେ କଣ ସମ୍ବୋଧନ କରିଛନ୍ତି ମାତା ଯଶୋଦା, ନିଧନ ସଙ୍ଖାଳି, ହୃଦରତ୍ନହୀରା, ଅନ୍ଧରଲଉଡି, ଦରିଦ୍ର ପସରା ଇତ୍ୟାଦି। ତାଙ୍କୁ ପଶୋରିଲେ ମାତାଙ୍କ ଜୀବନର କୌଣସି ମୂଲ୍ୟବୋଧ ପରିଲକ୍ଷିତ ହୋଇନାହିଁ । ତାଙ୍କ ଜୀବନରେ ଅସୀମ ସୁଖର କାରଣ ତ ସେହି କୃଷ୍ଣ।
ଆହାଃ ! ପରବର୍ତ୍ତୀ ବର୍ଣ୍ଣନାର ଚାତୁରି ବେଶ ଆମୋଦପୂର୍ଣ୍ଣ। ବିଚିତ୍ର ସେ ଲୀଳା, ଭଗବାନ ତା ଭକ୍ତ ଆଗରେ କେତେବେଳେ ପୁଅ, କେତେବେଳେ ବନ୍ଧୁ ପୁଣି କେତେବେଳେ ପ୍ରେମିକାର ପ୍ରେମିକ। ତେଣୁ କଥାରେ ଅଛି :-
“ ଧେନୁ ପଛେ ପଛେ ବତ୍ସା ଯାଏ କ୍ଷୀର ଲୋଭେ
ଭକତ ପଛରେ ତୁହି ଯାଉ ସେଇ ଭାବେ
ଏକା ତୋ ଭକତ ଜୀବନ….
ଏକା ତୁ ଭକତ ଜୀବନ……|”
ଯଶୋଦା ବିଳାପ କରିଛନ୍ତି ପୁତ୍ର ବିଚ୍ଛେଦରେ “ ହେ କୃଷ୍ଣ , ହେ ଧନ, ତୁ ତ ଅନ୍ଧାରକୁ ଭୟ କରୁ ମାତ୍ର ଗାଈଚରାଇବାକୁ ଯିବାକୁ ଯେତେ ମନାକଲେ କାହା କଥା ତ ଶୁଣୁନା , ପଳେଇଯାଉ | ତୁ କଣ ବୁଝୁଛୁ ଏ ଜନକ ଜନନୀର ଦୁଃଖକୁ। ବୃଦ୍ଧକାଳେ ତୁ ତ ମୋ ରଙ୍କୁଣୀଧନ, ପୁଣି ବିଷ୍ଣୁଙ୍କୁ ଅର୍ପିତ ସୁବାସିତ ଚନ୍ଦନ ପରି ମୋ ହୃଦଚନ୍ଦନ।
ପୁଣି ବିଚିତ୍ର ବର୍ଣ୍ଣନା, ଭଗବାନଙ୍କୁ ଭକ୍ତର ଖାଦ୍ୟଯଚା। କବିଙ୍କର ଏହି ପଦ ଦେଖିଲେ ମନେପଡିଯାଏ ଗୁଣ୍ଡିଚା ମାଆଙ୍କ ଯେଉଁ କହିଥିଲେ :-
“ଯେତେ ଦେଉଥିଲେ ସେତେ ଖାଉଥିବୁ
ହାତ ନ ଶୁଖିବ ତୋର
ଜଗତେ କହିବେ ଖାଇବା ଦିଅଁ ହେ
କାଳିଆ ଠାକୁର ମୋର |”
କବିଙ୍କ ବର୍ଣ୍ଣନାରେ ଯଶୋଦା ମାତା କୃଷ୍ଣ ଙ୍କୁ ଯେତେ ଅଧାମ,ଗୋଟିକା, ସର ଦେଲେବି ତାଙ୍କ ମନ ଥାଏ ଯାଇ ସେ ଲହୁଣୀ ପାଖରେ | ଏଭଳି ଖାଦ୍ୟପେୟର ଅରୁଚିକତାରେ କୃଷ୍ଣ ଙ୍କ ଶରୀର ଦୁର୍ବଳ ହେଇଯାଇଛି | ଯେତେବେଳେ ସେ ମାତା ଙ୍କ କୋଲମଣ୍ଡନ କରନ୍ତି ତାଙ୍କ ଦୁର୍ବଳ ଶରୀର ଦେଖି ସେ ଖୁବ ଦୁଃଖ ପ୍ରକଶ କରନ୍ତି | ପ୍ରତ୍ୟେକ ମାତା ଙ୍କ ପାଖରେ ତ ତାଙ୍କ ସନ୍ତାନ ଖୁବ ଦୁର୍ବଳ, ବାସ୍ତବ ରେ ସେ ଯେତେବି ସବଳ ହେଉନା କାହିଁକି | ଠିକ୍ ସମ ଘଟଣା ଘଟିଛି ଏହି ଚରିତ୍ର ରେ | ମାତା ଯୋଶଦା ଯେତେ ବାରଣ କଲେବି ଅମାନିଆ କୃଷ୍ଣ ବଣ କୁ ଚାଲି ଯାଇଛନ୍ତି ଯେଉଁଠିକି ରାତ୍ରି ସମୟରେ ଡାହାଣୀ, ଚିରୁକୁଣୀଙ୍କ ଉପଦ୍ରବ ଚାଲି ଥାଏ |
ଯଶୋଦା ନିଜକୁ ଧିକ୍କାର କରି କହୁଛନ୍ତି, “ ହେ କୃଷ୍ଣ ମୋତେ ବଣରେ ରାକ୍ଷସ ମାତିବାର ଶୁଣା ଗଲାଣି, ମୁଁ ଡଙ୍କୁଣୀ ଯେ ତୋତେ କାହିଁକି ବଣକୁ ଛାଡିଦେଲି l ପୁଣି ହଁ ହେଇ ବାହାରେ ପ୍ରବଳ ଝାଞ୍ଜି ଖରା ହେଉଛି l ତୋ ଦେହରେ ତ ଝାଞ୍ଜି ଖରା ଲାଗି ଝାଳ ବୋହି ଯାଉଥିବ ଆଉ ତୁ ଖରା ତେଜ ସହି ନ ପାରି, ଗଛମୂଳେ ବିଶ୍ରାମ କରୁଥିବୁ l କହିଲୁ , କାହିଁକି କଠଉ ଛତା ନେଳୁନି ସାଥିରେ ? ବଣରେ ତୋ କଅଁଳିଆ ପାଦରେ କଣ୍ଟା ବାଜି, କେତେଯେ କଷ୍ଟ ହେଉଥିବ l”
ଅମାନିଆ ମା’ର ସେ ଅମାନିଆ ମନ l ଓଃ କି ବିଚିତ୍ର, କି ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ଏ ବର୍ଣ୍ଣନା l ସତରେ ମନକୁ ପ୍ରାଣକୁ ଭେଦ କରିବ, ଏଥିରେ ତିଳେ ହେଁ ଅବଶୋଚନା ନାହିଁ l ପ୍ରତ୍ୟେକ ଦିନ ଭଳି ଆଜିବି ମାତା ଯଶୋଦା କର୍ଣ୍ଣ ଡେରିଛନ୍ତି, କୃଷ୍ଣଙ୍କ ବଂଶୀ ସ୍ଵନ କୁ l ହେଲେ ବିଧିର ବିଧାନ ଆଗରେ ମାନବୀଟା ମଥାନତ ହେବନି ବା କେମିତି ? କିନ୍ତୁ ଦୁଃଭାଗ୍ୟବଶତଃ ଆଜିହିଁ ବଣରୁ ଶୁଭୁନି ସେ ମଧୁର ମୁରଲୀ ସ୍ଵନ………..|
* ଅଙ୍କିତ କୁମାର ସ୍ୱାଇଁ *
* ଶାସନ୍ଦା,ବିଂଝାରପୁର,ଯାଜପୁର *
ଖ ବିଭାଗ
-: ଭେଜାଲ୍ ମାତାଲ୍ :-
କବି ଆର୍ତ୍ତତ୍ରାଣ ପାଣି ମହୋଦୟଙ୍କ କବିତା “ମଣିଷ”ର ଲିଖିତ ଢଙ୍ଗ ସତରେ ଖୁବ ମନଜିଣା | ଏଭଳି ଅଧୁନା ସମାଜରେ ନିଇତି ଘଟୁଥିବା ଘଟଣାକୁ ସୁନ୍ଦର ଚିତ୍ରରେ ଚିତ୍ରିତ କରିଥିବା ମହାତ୍ମାଙ୍କ ସମ୍ପର୍କରେ ମୁଁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣଭାବେ ଅଜ୍ଞ ପ୍ରାୟ | ଏଠାରେ ନିଜସ୍ୱମତ ଅନୁଯାଇ କହିବାକୁ ଚାହେଁ, କବି ଆଜିର ବ୍ୟବସ୍ଥା ନାଁରେ ଅବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ, ବିକାଶ ନାଁରେ ଅବହେଳାକୁ ସଠିକ ଭାବେ ଉପଲବ୍ଧି କରିପାରିଛନ୍ତି | ସତରେ ଆଜି ବିଶ୍ଵ ବଦଳୁଛି, ବଦଳୁନାହିଁ ତ ବରଂ ବଦଳାଉଛି |
“ ମଣିଷକୁ ଥରେ ପଢ଼ ପଢ଼,
ମଣିଷ ଠାରୁ କେ ଅଛି ବଡ଼,
ମଣିଷ ତ ବଡ଼ ଗ୍ରନ୍ଥ କିତାବ,
ସାରା ଦୁନିଆର କାରିଗର,
ମଣିଷକୁ ଥରେ ପଢ଼ ପଢ଼ |”
କବିଙ୍କ ମତରେ ଚାଲ ଫେରିଯିବା ସେଇ ସଚ୍ଚି ରାଉତରାୟଙ୍କ “ ଛୋଟ ମୋର ଗାଁ’ଟି ” ର ବେଳକୁ, ହଁ ଚାଲ ଫେରିଯିବା “ ମାଗୁଣିର ଶଗଡ଼ ” ସମୟକୁ ଯେଉଁଠି ଯନ୍ତ୍ର ଦାନବର ନାଁ ଥିବ ତନ୍ତ୍ର, ନାଁ ଥିବ କେଉଁ ମନ୍ତ୍ର ବରଂ ପ୍ରକୃତିରାଣୀର ଶାସନ ବଳୟ ଭିତରେ ଆମେ ନିଜେ ହିଁ ଥିବା ପ୍ରଜା |
ଆଉ ହଁ ନାଁ ଆମ ଭିତରେ ଥିବ ନିର୍ଭେଜାଲର ଗନ୍ଧ , ନାଁ ଥିବ ଆମ ଭିତରେ ଭେଜାଲର ବାସ୍ନା | ସତରେ ଆଜି ସମସ୍ତେ ନିଜ ସ୍ଵାର୍ଥର ଶିକୁଳିରେ ବନ୍ଧା | ଆମ ପ୍ରକୃତି ଆଜି ଏମିତିହୋଇଛିକି, ଯେ ଆମର ବନ୍ଧୁ ଆମେ ହିଁ ତାହାର ବଇରୀ | ଆଜି ଆଉ ଗଛ ନାହିଁ, ପ୍ରକୃତି ନାହିଁ, ଜଳ ନାହିଁ | ଆଉ ହଁ ! ଯଦି ବି ଅଛି ସେ ବି କଳୁଷିତ,କିନ୍ତୁ ଆମ ଆଖିରେ ଯାହା ବିକଶିତ |
ଆମ ଦରକାରୀ ଆଜି ପାଲଟିଛି ଅଦରକାରୀ ,କେବଳ ଭାବନାରେ, ଚିନ୍ତନରେ ଆଉ ମାନସିକତାରେ ବରଂ ବାସ୍ତବରେ ନୁହେଁ | ସମ୍ପର୍କ ଚାରିପଟେ ଆଜି ସ୍ୱାର୍ଥ ହିଁ ବୁଲୁଛି ଠିକ ଯେମିତି ସୂର୍ଯ୍ୟ ଚାରିପଟେ ପୃଥିବୀ ଓ ପୃଥିବୀ ଚାରିପଟେ ଚନ୍ଦ୍ର | ହାଏ ମଣିଷ ଏବେବି ସମୟ ଅଛି ନିଜକୁ ବଦଳାଇବା ପାଇଁ, ନିଜ ଉଦେଶ୍ୟକୁ ମାର୍ଜିତ କରିବାପାଇଁ |
ସମସ୍ତେ ଆଜି ନିଜେ ଜଣେ ଜଣେ ଅଧିଶ୍ୱର, ନିଜ ମାନିସିକତାର, ନିଜ କର୍ତ୍ତବ୍ୟର | ଏହି ମର୍ମରେ ପଦଟିଏ ମନେପଡେ :-
“ ଇଚ୍ଛନ୍ତି ଦାମ୍ଭିକେ ଧରିବାକୁ ହସ୍ତେ
ସମସ୍ତଙ୍କ ଭାଗ୍ୟଡୋରୀ,
ନିଜ ଭାଗ୍ୟଡୋରୀ କାଳ ହସ୍ତେ ବନ୍ଧା
ତିଳେ ହେଁ ଦେଲେ ପାସୋରି | ”
କବିଙ୍କ ଭାଷାରେ ଯେମିତି ମଣିଷ ଚାହୁଁଛି ନିଜ ଇଙ୍ଗିତରେ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ବଶବର୍ତ୍ତୀ କରିର ଚେଷ୍ଟାରେ ଅଦ୍ୟାପି ଚେଷ୍ଟିତ, ତାହା ମୋ ମତରେ ଏକ ବୃଥା ଆସ୍ଫାଳନ ମାତ୍ର,ଅରଣ୍ୟ ରୋଦନ ପରି |
ପରିଶେଷରେ ଏତିକି କହିବି ଚାଲ ସମସ୍ତେ ପୁଣି ଫେରିଯିବା ଗୋଟେ ନୂତନ ବାସ୍ତବତାକୁ ଯେଉଁଠି ଆମ ଭାବନାକୁ ନେଇ ଖଣ୍ଡେ ଦୂରରୁ ପ୍ରଣିପାତ କରୁଥିବ ସ୍ୱାର୍ଥ | ଅଶ୍ୱାମେଧ ଯଜ୍ଞର ପୃର୍ଣ୍ଣାହୁତି ପରି ସେଥିରେ ଝାସ ଦେବ ଏ ରୁଦ୍ର ମାନସିକତା | ଏଇ ଆଲେଖ୍ୟ ମାଧ୍ୟମରେ ମୋର ସମଗ୍ର ପାଠକମଣ୍ଡଳୀଙ୍କୁ ଛୋଟିଆ ହୃଦୟର ନିବୃତ କନ୍ଦରରୁ ବିନୀତ ଅନୁରୋଧ, ଚାଲନ୍ତୁ ସମସ୍ତେ ଶପଥ ନେବା, “ଏକ ନୂତନ ପୃଥିବୀ ଗଢିବାର,
ସଭିଁଙ୍କୁ ସମ୍ମାନ କରିବାର | ”
* ଅଙ୍କିତ କୁମାର ସ୍ୱାଇଁ *
* ଯାଜପୁର *
