ସୋପାନ କ
କଳାମାଣିକରେ (କବିତା ସମୀକ୍ଷା )
***********
କବି -ଅଭିମନ୍ୟୁ ସାମନ୍ତସିଂହାର
ସମୀକ୍ଷା -ସୁଭ୍ରାନ୍ତ ବେହେରା
କବି ପରିଚୟ
~~~~~~
ଓଡିଶା ମାଟିର ଯାଜପୁର ଜିଲ୍ଲା ଅନ୍ତର୍ଗତ ବାଲିଆ ଗ୍ରାମରେ ଜନ୍ମିତ ହୋଇଥିଲେ ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର ସୁପରିଚିତ ସ୍ରଷ୍ଟା କବି ଅଭିମନ୍ୟୁ ସାମନ୍ତସିଂହାର l ପିତା ଇନ୍ଦ୍ରଜିତ ସାମନ୍ତସିଂହାରଙ୍କ ଔରଷରୁ ମାତା ତୁଳସୀଙ୍କ କୋଳ ମଣ୍ଡନ କରିଥିଲେ କବି 1760 ମସିହା ଫେବୃଆରୀ ମାସ 23 ତାରିଖରେ l ରୀତିଯୁଗୀୟ କବି ଭାବରେ ସେ ବେଶ ଜଣାଶୁଣା l ତାଙ୍କ ଲେଖନୀରେ ଝରି ଯାଇଥିବା ପ୍ରତ୍ୟେକ ଲେଖା ସରସ ସୁନ୍ଦର ଓ ଭାବପୂର୍ଣ୍ଣ ଲାଗୁଥାଏ lଲେଖନୀର ଭାଷା ବୁଝିବାକୁ ମଧ୍ୟ ସହଜ ଲାଗେ l ତାଙ୍କର ସାହିତ୍ୟ ସମ୍ଭାର ମଧ୍ୟରେ “କଳାମାଣିକରେ” ଅନ୍ୟତମ, ଯାହା ତାଙ୍କର ରଚନା ଶ୍ରେଷ୍ଠ କାବ୍ୟ ” ବିଦଗ୍ଧ ଚିନ୍ତାମଣି “ର ସତଷଠି ଛାନ୍ଦରୁ ଆସିଛି l
କବିତା ସମୀକ୍ଷାର ପୃଷ୍ଠଭୂମି
~~~~~~~~~~~~
“କଳାମାଣିକରେ” କବିତାରେ ପୁତ୍ର ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ଗଗସା ଚାରଣରୁ ଫେରିବାରେ ବିଳମ୍ବ ହେବାରୁ ମାଆ ମନ ବିଚଳିତ ହେଉଛି l ବିଳମ୍ବର କାରଣ କଣ ହେଇପାରେ ? ସ୍ନେହମୟୀ ମାତା ଯଶୋଦାଙ୍କ ମନରେ ଅନେକ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଙ୍କି ମାରୁଥାଏ l ଅବା କିଛି ବିପଦର ଆଶଙ୍କାରେ ମାଆ ମନ ଅଥୟ ହୋଇପଡେ l କବିଙ୍କର କବିତାଚାତୁରୀ ଭାଷା କବିତାରେ ବେସ୍ ଶୋଭାବର୍ଧକ ସାଜିଛି l
କବିତାର ପ୍ରଥମ ପଦରେ କବି ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି ଗୋଗଷ୍ଠରୁ ପୁତ୍ର ଫେରିବାର ବିଳମ୍ବ ସକାଶେ ମମତାମୟୀ ମାଆ ଝୁରି ହେଉଛନ୍ତି l ବାତ୍ସଲ୍ୟ ପୁତ୍ରସ୍ନେହର ବିରହ ଯନ୍ତ୍ରଣା ମାତୃ ହୃଦୟକୁ ବିଗଳିତ ହେଇଯାଉଛି l
କବିଙ୍କ ଭାଷାରେ –
ଧୀରେ ଘେନ କାନନରେ କୃଷ୍ଣ ବିଳମ୍ବିତ,
ବାତ୍ସଲ୍ୟ ମମତା ଘେନି ଭାଳୁଛନ୍ତି ମାତ l
କଳାମାଣିକରେ ll
କବିତାର ଦ୍ୱିତୀୟ ପାଦରେ ମାତା ଯଶୋଦା ପୁତ୍ର ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କୁ କାତରରେ ଲୋଡୁଛନ୍ତି l ସ୍ନେହ ଆଦରରେ ମାତା କୃଷ୍ଣଙ୍କୁ ଡାକୁଛନ୍ତି l ଏଠାରେ କବି ମାତା ଯଶୋଦାଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଭଗବାନ କୃଷ୍ଣଙ୍କୁ “ଧନ ସଙ୍ଖାଳି”, ” ଅନ୍ଧ ଲଉଡ଼ି “ଏବଂ “ରତ୍ନହାରା ” ବୋଲି ସମ୍ବୋଧନ କରିଛନ୍ତି l ଯାହା ମାତା ହୃଦୟ ଆବେଗଭରା କଣ୍ଠରେ କହୁଛନ୍ତି ଲ
କବିଙ୍କ ଭାଷାରେ –
ନିଧନ ସଙ୍ଖାଳି ମୋର ଦରିଦ୍ର ପସରା,
ଅନ୍ଧ ଲଉଡ଼ି ବାବୁରେ ହୃଦ ରତ୍ନହାରା l
କଳାମାଣିକରେ ll
କବିଙ୍କର କବିତ୍ଵ ଗାଥା ସ୍ପଷ୍ଟ ଜଣାପଡୁଛି ଏହି କବିତା ରଚନାର ଭାଷା ଶୈଳୀ ଏବଂ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କ ବାଲ୍ୟ ଲୀଳାର ବର୍ଣ୍ଣନାରେ l ବାଲ୍ୟ ସମୟର ଲୁଚକାଳି, ଖେଳକୁଦ, ଗେଲରେ ଗେଲରେ ମାଆଙ୍କ କୋଳରେ ପାଳିତ ହେବାର ସେ କାହାଣୀ ସବୁ ବେସ୍ ଉଲ୍ଲେଖନିୟ l କବିଙ୍କ ଲେଖନୀରେ ଭାସିଉଠେ ବାତ୍ସଲ୍ୟମୟୀ ଜନନୀର ଛାତିତଳର କୋହ l
ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କ ଗୋ ଚାରଣ ସମୟର ସେ ପରିବେଶର ବର୍ଣ୍ଣନା ଅତୀବ ମନ ମୁଗ୍ଧକର ହୋଇଛି
କବିତାଟିରେ ପୁତ୍ର ପ୍ରତି ମାଆର ସ୍ନେହ, ଆଦର, ଭଲ ପାଇବା ଅତି ସୁନ୍ଦର ଓ ସହଜରେ ବୁଝାପଡୁଛି l କେତେ ଆକୁଳ ହୃଦୟରେ ନୟନ ଫେଡ଼ି ମାତା ପୁତ୍ର ଆସିବାର ବାଟକୁ ଚାହିଁ ରହିଛନ୍ତି l କବିଙ୍କର କଲମ ମୁନରେ ଶାଣିତ ହେଇଥିବା ଏ କବିତାଟି ଭାବପୂର୍ଣ୍ଣ ଓ ହୃଦୟସ୍ପର୍ଶି ହୋଇଛି l ଯାହା ପାଠକର ମନକୁ ଆକର୍ଷିତ କରିବ l
ସୁଭ୍ରାନ୍ତ ବେହେରା
ଆଠମଲ୍ଲିକ, ଅନୁଗୁଳ
ସୋପାନ- ଖ
ଲଣ୍ଠନ (କବିତା ସମୀକ୍ଷା )
******
କବି – ଅଜିତ କୁମାର
ସମୀକ୍ଷା – ସୁଭ୍ରାନ୍ତ ବେହେରା
କବି ପରିଚୟ
•••••••••••••
ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟ ଚର୍ଚ୍ଚା ଯେଉଁଠି ହୁଏ, ଠିକ ସେତେବେଳେ ମନେପଡେ ସାହିତ୍ୟ ଚର୍ଚ୍ଚିତ ଲେଖାକାର କବି ‘ଅଜିତ କୁମାର ‘ କଥା lତାଙ୍କ ଲେଖନୀ ଭାଷାକୋଷର ଶବ୍ଦ ଯେପରି ମନୁଷ୍ୟକୁ କହୁଥାଏ ମୁଁ ତୁମ ସୁପରିଚିତ ବନ୍ଧୁ l ତାଙ୍କର କବିତା ଲେଖନୀ ଏତେ ଆକର୍ଷଣୀୟ ଯେ ବେଳେବେଳେ ଏମିତି ଲାଗେ କି ସତରେ କିଏ ପଛରୁ ହାତଠାରି ଡାକୁଛି l କବିତାରେ ଥିବା ଚରିତ୍ରର ଚିତ୍ର ଖୁବ ସୁନ୍ଦର ଗଭାର ଶୋଭା ବହନ କରୁଛି l ତାଙ୍କରଅନେକ ରଚନା ସମ୍ଭାର ମଧ୍ୟରୁ “ଲଣ୍ଠନ ” କବିତାଟି ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର l
କବିତା ସମୀକ୍ଷାର ପୃଷ୍ଠଭୂମି
~~~~~~~~~~~~
କବିତା “ଲଣ୍ଠନ”ରେ କବି ଭାଷା ସାହିତ୍ୟର ଅଳଙ୍କାରରେ ସଜେଇ ଦେଇଛନ୍ତି “ଲଣ୍ଠନ”କୁ ସୁନ୍ଦର ଭାବରେ l ଭଙ୍ଗା ପଡ଼ିଥିବା ଲଣ୍ଠନର ଚରିତ୍ରକୁ କବି ଜୀବନ୍ତ କରି ଗଢ଼ିତୋଳିଛନ୍ତି l କବି ଲଣ୍ଠନ ସହିତ ତାଙ୍କର ପୁରୁଣା ପ୍ରେମକୁ ଖୁବ ନିଆରା ଭାବରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି l ସମୟ ଅନୁସାରେ ଅବସ୍ଥା ହେଲାଭଳି “ଲଣ୍ଠନ”ର ବ୍ୟବହାରିକ ସମୟର କଥା କବିଙ୍କ ମନରେ ନବଦିଗନ୍ତ ସୃଷ୍ଟି କରିଛି l
ସନ୍ଧ୍ୟା ଆଗମନରେ ରଜନୀରାଣୀ କଳା ରଙ୍ଗର ପାଟଓଢଣୀରେ ସଜେଇ ହେଇ ବିରାଜମାନ କରିଥାନ୍ତି l ଅନ୍ଧାର ରାତିର ସାଥି ଭାବରେ ଲଣ୍ଠନଟି ଲୋକଙ୍କୁ ଆଲୋକ ଦେଖାଇଥାଏ l ପୁରୁଣା ହେବା ପରେ ସେ ଲଣ୍ଠନକୁ ଯେତେବେଳେ ବିକ୍ରି କରିଦିଅନ୍ତି କବାଡିଆ ପାଖରେ କବିଙ୍କ ହୃଦୟ ବିଦାରିତ ହେଇଯାଏ l
“ଲଣ୍ଠନ” ପ୍ରତି କବିଙ୍କ ପ୍ରେମ ଖୁବ ସୁନ୍ଦର ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି l ପ୍ରେମ ବିରହର ଯନ୍ତ୍ରଣା ପରି ଲଣ୍ଠନର ବିରହ ବେଦନା କବିଙ୍କ ପାଇଁ ଅସହ୍ୟ ହୋଇପଡୁଛି l ହୃଦୟ ବିଦାରକର କସାଘାତରେ କବି ପୀଡିତ ହେଉଛନ୍ତି l
କବି ପୁଣି କହୁଛନ୍ତି “ଲଣ୍ଠନ”କୁ କ’ଣ କଷ୍ଟ ହେଉନଥିବ l ପ୍ରଜ୍ଜଳିତ ଆଲୋକ ରଶ୍ମି ପ୍ରଦାନ କରୁ କରୁ ନିଜର ଜୀବନକୁ ବଳିଦାନ ଦେଇଛି l କିନ୍ତୁ ଏ ମାନବ ଜାତି ତା’ର ମୂଲ୍ୟ ନବୁଝି ଦଶଟା ଟଙ୍କା ପାଇଁ କବାଡିଆ ହାତରେ ଟେକି ଦେଉଛନ୍ତି l
କବି ମର୍ମାହତ ହୋଇପଡିଛନ୍ତି l ସ୍ୱାର୍ଥପରତାର ଅନ୍ଧକାର ଭିତରେ ରହି ସ୍ୱାର୍ଥ ହାସଲ କରୁଥିବା ଏ ମାନବ ଜାତିକୁ କବି ଧିକ୍କାର କରିଛନ୍ତି l ସୁଖରେ ଦୁଃଖରେ ସାଥି ସାଜିଥିବା ସେ “ଲଣ୍ଠନ”ର ଛାତିର ବେଦନା କାହାର ଦୃଶ୍ୟମାନ ହେଉନାହିଁ l
କବିତାରେ କବିଙ୍କର ଲେଖା ସଜଫୁଲ ପରି ପ୍ରସ୍ଫୁଟିତ ହେଉଛି l “ଲଣ୍ଠନ” ପ୍ରତି କବିଙ୍କ ଭଲ ପାଇବା ସୁନ୍ଦର ଭାବରେ ବର୍ଣ୍ଣିତ ହୋଇଛି l ଜାଜ୍ଜଲ୍ୟମାନ ଲେଖାରେ କବିତାଟି ହୃଦୟସ୍ପର୍ଶି ହୋଇପାରିଛି l
ସୁଭ୍ରାନ୍ତ ବେହେରା
ଆଠମଲ୍ଲିକ, ଅନୁଗୁଳ
